Specialistisch Centrum SOLK & Somatisch-symptoomstoornissen (SCS&S)

Iedereen heeft weleens lichamelijke klachten. Als deze langer aanhouden ga je waarschijnlijk naar de huisarts. Soms kan deze, ook na grondig onderzoek in het ziekenhuis, geen medische verklaring vinden. In dat geval kan er sprake zijn van Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Voorbeelden zijn pijn, chronische vermoeidheid, maag- en darmklachten, verlammings- en andere uitvalsverschijnselen. Deze lichamelijke klachten kunnen ernstig zijn en je gedachten en gevoelens gaan beheersen. Wanneer dit jouw dagelijkse functioneren belemmert, is er sprake van een ‘somatisch-symptoomstoornis of verwante stoornis’.

In het Specialistisch Centrum SOLK & Somatisch-symptoomstoornissen (SCS&S) richten we ons op de zorg voor mensen met:

• ernstige SOLK;
• somatisch-symptoomstoornis;
• conversiestoornis (functioneel-neurologisch-symptoomstoornis);
• hun naastbetrokkenen
• én hun professionele hulpverleners. 

Onze taken zijn:

• Consultatie, diagnostiek, second-opinion en (co-)behandeling bij mensen met ernstige SOLK, een somatisch-symptoomstoornis of een conversiestoornis. We richten ons daarbij op de doelgroep die hoog specialistische zorg nodig heeft, bijvoorbeeld vanwege ernstige bijkomende problemen of eerdere behandeling in de ggz of revalidatiesetting voor de lichamelijke klachten, die onvoldoende effect heeft gehad. Beoordeel met onze decision tool of hoogspecialistische zorg nodig is.
• Het verbeteren van de zorg voor deze doelgroep door kennisdeling, innovatie en onderzoek en door bij te dragen aan het verbeteren van regionale netwerken en ketenzorg.

Onze visie op SOLK en somatisch-symptoomstoornissen:

We bekijken lichamelijke klachten vanuit het biopsychosociale model. We gaan er dus niet vanuit dat als lichamelijke klachten niet volledig somatisch kunnen worden verklaard, ze automatisch ‘dus psychisch’ zijn. We vinden het belangrijk deze visie uit te dragen, omdat mensen er te vaak nog vanuit gaan dat klachten lichamelijk of geestelijk verklaard kunnen worden. Lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door ze van elkaar te scheiden kunnen patiënten tussen wal en schip vallen van psychiatrie en medische zorg.

We werken volgens de Multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme stoornissen (2010) en Zorgstandaard SOLK (2018) en Zorgstandaard Conversiestoornissen (2017).

Als je bent doorverwezen naar ons specialistisch centrum, volgt een intakefase. We onderzoeken niet de medische verklaring van de klachten en doen dus niet opnieuw medisch onderzoek. We onderzoeken wat ervoor zorgt dat jouw lichamelijke klachten niet overgaan. Dit zijn vaak de gevolgen die de klachten hebben. Samen maken we een gepersonaliseerd ‘gevolgenmodel’. Aan de hand daarvan bekijken we of behandeling van de klachten nodig en mogelijk is. Ook bekijken we wie deze behandeling het beste kan doen.

Als de behandeling bij het Specialistisch Centrum SOLK & Somatisch-symptoomstoornissen plaats vindt, zijn er meerdere behandelmogelijkheden. Aan de hand van het gepersonaliseerde gevolgenmodel wordt beoordeeld welke behandelvorm(en) nodig is(/zijn):

• Cognitieve gedragstherapie (CGT) volgens het gevolgenmodel
• Lichaamsgerichte EMDR
• Lichaamsmentaliserende psychotherapie
• Schematherapie
• Psychomotore therapie (PMT)
• Fysiotherapie
• Hypnotherapie en katalepsie-inductie
• Farmacotherapie
• Acceptance and commitment therapy (ACT)
• Systeemtherapie
• Verpleegkundige interventies vanuit positieve psychologie
• Blended e-mental health

Voor meer informatie over specifieke behandelvormen: zie www.onbegrepenklachten.info.

Het is mogelijk dat de behandeling ergens anders uitgevoerd wordt, of dat het een gezamenlijke behandeling wordt.

Omdat SOLK en somatisch-symptoomstoornissen veel voorkomen vinden we het belangrijk om de zorg voor deze doelgroep te verbeteren. Daarom delen we graag onze kennis met zorgprofessionals uit verschillende disciplines. We zijn beschikbaar voor consultatie en scholing.

We voeren daarnaast wetenschappelijk onderzoek uit en dragen hier aan bij. Ons doel is te ontdekken waar iedere patiënt het beste op zijn plek is en welke factoren behandelsucces voorspellen. Hoogleraar prof. dr. Judith Rosmalen is als onderzoeker verbonden aan ons centrum. Zij is gespecialiseerd in SOLK en somatisch-symptoomstoornissen. Daarnaast is zij immunoloog en epidemioloog. Ze is de projectleider van Grip op klachten, een online hulpmiddel voor patiënten met onbegrepen klachten en hun behandelaren.

 Per 8 december 2020 is aan ons het TOPGGz-keurmerk toegekend.

Publicaties

Boekhoofdstukken:

Olde Hartman T, Tak L. Hoofdstuk 11: De patiënt met ernstige SOLK. In: De dokter en de patiënt met psychische problemen (2019). van der Horst H, van Os J (redactie). Bohn Stafleu van Loghum, Houten. 

Tak L, Luyckx J. Hoofdstuk 18.6: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK). In: Leerboek Acute Geneeskunde (2018). Van Vugt A, Gaakeer M, Henny W, Kaasjager H, Motz C, Tan E, Wulterkens Th (redactie). Bohn Stafleu van Loghum, Houten. 

Tak L, Spiertz L. Hoofdstuk 10: Somatisch-symptoomstoornis met comorbide stoornissen. In: Comorbiditeit van psychische stoornissen. (2018). Spinhoven P, Bockting C, Ruhe E, Spijker J (redactie). Uitgeverij de Tijdstroom, Utrecht.

Tak L, van Geelen S. Hoofdstuk 2: Kenmerken en voorkomen. In: Handboek Behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (2017). Spaans J, van der Horst H, Rosmalen J, van Rood Y, Visser S (redactie). LannooCampus, Tielt.

Tak L, van Rood Y, Spaans J. Hoofdstuk 11: Educatie. In: Handboek Behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (2017). Spaans J, van der Horst H, Rosmalen J, van Rood Y, Visser S (redactie). LannooCampus, Tielt.

Tak L. Hoofdstuk 16: Moeilijk gedrag en beladen interacties. In: Handboek Psychiatrie in het Ziekenhuis (2018). Honig A, Lijmer J, Verwey B, van Waarde J (redactie). Uitgeverij de Tijdstroom, Utrecht.

De Graeff B, Tak L. Hoofdstuk 25: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. In: Leerboek ontwikkelingsstoornissen in de levensloop: een integrale medische en psychologische visie (2016). Staal W, Vorstman J, van der Gaag RJ. Uitgeverij de Tijdstroom, Utrecht.

Artikelen:

Tak L, Ludden E. De behandeling van somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) volgens het gevolgenmodel. Physios: praktijkgerichte nascholing over fysiotherapie, editie 2, 2018.

Van Geelen S, Tak L. Stem of stempel: Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. ZKM (ZelfKennisMethode) magazine, maart 2016.  

Tak L, Spaans J, Rood Y. Aanpak SOLK vraagt om meer samenhang. Medisch Contact, 2016, 36, 22-25.

Wetenschappelijke publicaties

Aan de Stegge BM, Tak LM, Rosmalen JGM, Oude Voshaar RC. Death anxiety and its association with hypochondriasis and medically unexplained symptoms: A systematic review. Journal of Psychosomatic Research, 2018, 115, 58-65.

Eikelboom E, Tak LM, Roest AM, Rosmalen JGM. A meta-analysis of the percentage misdiagnoses in medically unexplained symptoms. Journal of Psychosomatic Research, 2016, 88, 60-7.

Janssens K, Houtveen K, Tak LM, Bonvanie IJ, Scholtalbers A, Gils van A, Geenen R, Rosmalen JGM. Encompassing overview of perpetuating factors of functional somatic symptoms. General Hospital Psychiatry 2017, 44, 51-60.

Onderzoek

Vanaf februari 2019 loopt er een onderzoek naar voorspellers voor behandelresultaat. Patiënten zullen gevraagd worden tijdens de diagnostiek digitaal nog extra vragenlijsten in te vullen. De analyses zullen in 2021 plaatsvinden.

Tip: Kijk op https://www.dimencegroep.nl/onderzoek voor actueel onderzoek door medewerkers van de DimenceGroep. Je kunt hier zoeken op auteur of onderwerp. 

• Aanmeldformulier externe verwijzer

Folders

• Als lichamelijke klachten je leven beheersen (maart 2019)
• Conversiestoornis (juni 2019)

Leestips:

Pijn en het brein ISBN 9789035144279

Leven met pijn ISBN 9789461050816

Pijn zonder strijd ISBN 9789031385485

Van A tot ggZ - Omgaan met onverklaarde lichamelijke klachten ISBN 9789031390021

Nuttige websites:

• www.SOLK.nl
• www.NOLK.info
• www.onbegrepenklachten.info
• www.gripopklachten.nl

Specialistisch Centrum SOLK & Somatisch-Symptoomstoornissen 

Bezoekadres:
Dimence
Locatie Rielerenk
Nico Bolkesteinlaan 65
7416 SE Deventer
0570-639241
Secretariaatsolk@dimence.nl 
Twitter: @scsolk 

Lees meer over team SOLK.

Postadres:
Dimence
Postbus 5003
7400 SE  Deventer

Heb je een afspraak en kom je met de auto? Dan kun je parkeren op het terrein van het Deventer Ziekenhuis. Je kunt dan gratis een uitrijkaart krijgen bij de afsprakenbalie van ons centrum.