Iedere tweede zondag van september houdt de stichting De Zonnebloem de Nationale Ziekendag. Het doel hiervan is om mensen met een (chronische) ziekte of handicap deze dag wat te verwennen met bijvoorbeeld een cadeautje en/of wat extra aandacht.

Toen ik nadacht over deze dag, zag ik meteen een oudere man in een rolstoel voor me. En ik zag een vrouw voor me, liggend in een ziekenhuisbed. De rolstoel werd door een vrolijk zwaaiende man voortgeduwd. En bij de vrouw in het ziekenhuisbed stond een lachende vrijwilligster met een plantje in haar hand.

Tot zover: wat er bij me opkomt, als ik aan De Zonnebloem denk.

Vervolgens stel ik mezelf de vraag: ben ík eigenlijk ziek met mijn depressie?

Mijn psychiater vindt van wel, hij zei laatst namelijk het volgende nog: u lijdt aan een ernstige psychiatrische ziekte. Maar vervolgens zei iemand op Twitter, en niet zómaar iemand, maar ook iemand uit het ‘GGZ-wereldje’: een depressie een ziekte noemen, dat gaat wel ver hoor. Het is ernstig, dat wel, maar een ziekte….

Lekker dan. Ben ik nu wél of ben ik nu níet ziek? Ik besloot de vraag maar eens te stellen aan mijn volgers op Twitter. En… daar schoot ik weinig mee op.

‘Depressie is een ziekte, punt’, ’Depressie is een hersenziekte!’ ‘Natuurlijk is het een ziekte!’ ‘Een psychische aandoening ís een ziekte. ‘Depressie is een ziekte waarvan je kan genezen’. En natuurlijk kwam deze ook voorbij: ‘Bij een depressie gaat het om een tekort aan stofjes in je hersenen, dus het is een ziekte’. Maar ook: Een ziekte heeft symptomen, een depressie hééft symptomen, dús.’ Zo las ik in mijn tijdlijn.

Dat waren dan de ‘voorstanders’ van mijn ziekte. De stellingen werden al dan niet aangevuld met argumenten als: ‘ik loop bij een psychiater, dat is een medisch specialist, dus ik heb een ziekte’. Of: ‘alsof ik thuis zit voor mijn hobby en niet voor een ziekte!’ En: ‘ik slik toch medicatie? Dan ben ik toch ziek?’ Zo gemakkelijk als ik ben, kon ik me compleet vinden in bovenstaande argumenten om een depressie een ziekte te noemen.

Maar, helaas voor mij waren er ook andere geluiden: ‘Depressie is een DSM-5 label.’ En: ‘Een eenmalige depressie is een heel zware periode in je leven, méérdere depressies hebben zoveel invloed op je leven, dat je (dan pas) kan spreken van een ziekte.’ En dan deze: ‘Psychische problematiek is vaak geen ziekte. Een depressie bijv. is gevolg van dieperliggende oorzaken.’ Tsja, en in die laatste kan ik me dus ook wel vinden... Wat voor drama’s kwamen bij mij wel niet naar boven toen ik voor mijn depressie bij een hulpverlener kwam. Er werd natuurlijk gekeken hoe ik met de depressie moest omgaan, maar er werd ook gekeken waar ‘hij’ nu vandaan kwam. En hij kwam, ‘zeg maar’, niet helemaal onverwacht uit de lucht vallen.

Ook waren er mensen die een ietwat filosofische kijk hadden op het vraagstuk. Zo kreeg ik te lezen dat: ‘Een ziekte is een aandoening, maar een aandoening is niet altijd een ziekte.’ En: ‘Ziek óf ziekvoelend is allebei even serieus, het is méér dan medisch’.

En dan was er nog de woordkeuze: spreek je van een ziekte, een aandoening, een stoornis, of…:

‘Een aandoening is een deftiger woord voor ziekte’, En iemand vond het slechts een ‘definitiekwestie’.  ‘Laten we het gewoon een aandoening noemen, of het nu een ziekte, label, classificatie, diagnose, syndroom of stoornis is.’, Zo verwoordde een ander het weer.

En deze zou ik bijna vergeten, maar is natuurlijk óók waar: ‘Depressie kan ook nog een symptoom zijn’.

Eén iemand hield het helemaal kort en bondig: ‘Uiteindelijk is het allemaal ruk’. Daar werd dan weer op voortgeborduurd, maar dat laat ik hier achterwege.

Ik durfde nog steeds niet te bepalen of ik nu wél of helemaal níet ziek was. Maar ineens bedacht ik me het volgende:

Een psychiater die ik aan het begin van mijn tocht door de gespecialiseerde GGZ ontmoette, vond mijn depressie óók al een ziekte. En terwijl ik het daar destijds niet mee eens was (‘Ik bén niet ziek. Ik heb er zelf een zooitje van gemaakt, dus ik ben overspannen misschien, maar VERDER HEB IK NIKS!’), formuleerde hij het zo: iemand die zijn leven lang gerookt heeft en longkanker krijgt: heeft hij dan geen ziekte omdat hij het zelf heeft veroorzaakt? En iemand met diabetes type twee: is die niet ziek omdat hij het er zelf naar gemaakt heeft? Ik moest er even over nadenken, maar diabetes en longkanker, dát waren wel echte ziektes. En toen hij met veel grootse gebaren het DSM-boek erbij pakte en met mij mijn symptomen langsging, stelde hij uiteindelijk vast dat ik een ernstige depressie had.  Toen moest ik me toch wat schikken, vond ik. Híj was toch arts en híj stelde het bij déze, waar ik gewoon bijzat, vast, dus, ja, misschien was ik dan toch wel écht ziek.

Maar goed, het maakt eigenlijk niets uit. Ik lees net namelijk dat de cadeautjes van De Zonnebloem op Nationale Ziekendag alleen voor mensen met een lichamelijke ziekte of beperking zijn. Bij deze weet ik dat er een Nationale cadeautjesactie moet komen voor mensen die een psychische aandoening/ ziekte/ stoornis/classificatie hebben. Hebben jullie hier ideeën over?

En wat vind jij, ben je ziek als je psychische klachten hebt?

Artikeldatum